znajdź projektanta

Jak postrzegają dzieci

Jak widzi dziecko

Badania Anny Teodoczyk pod przedownictwem prof. M. Adamczyka
2014

Badania nad tym, jak postrzegają dzieci, mają kluczowe znaczenie dla ilustratorów książek. Z wielu analiz psychologów wynika, że dziecko postrzega inaczej, niż człowiek dorosły i dopiero od około jedenastego roku życia, sytuacja ta zaczyna się zmieniać. W badaniach prezentowanych w książce Ireny Słońskiej „Psychologiczne problemy ilustracji” sprawdzano między innymi, na co zwracają uwagę dzieci w określonych grupach wiekowych oraz jakie elementy decydowały o atrakcyjności obrazu. Badanym prezentowano zarówno reprodukcje znanych dzieł malarskich, ilustracje książkowe, jak i ilustracje eksperymentalne.

Wyniki przedstawiają się następująco:
U dzieci najmłodszych, między trzecim, a siódmym rokiem życia, o wyborze decyduje temat i rodzaj przedmiotów na obrazie. Uwaga skupia się na rzeczach postrzeganych bezpośrednio. Nie interesują się szczegółami, tylko ogarniają całość. Wiek ten cechuje też duża wrażliwość na kolor, zwłaszcza w czystych formach. Dzieci nie rażą deformacje rzeczywistości, ani odbiegające od normy zastosowania kolorystyczne. Od siódmego roku życia, dziecko coraz większą uwagę przywiązuje do realizmu w ilustracji. Doszukuje się podobieństw do rzeczywistości. Zjawisko to wzrasta do około jedenastego roku życia, kiedy osiąga apogeum. Charakteryzuje się zamiłowaniem do kryteriów czysto estetycznych, takich jak harmonia i światłocień. Powodem prawdopodobnie jest adaptacja do systemów rządzących światem dorosłych oraz wpływ szkoły, której aktywność zmierza ku przystosowaniu dziecięcego umysłu do obiektywnego realizmu. Dopiero w wieku dwunastu lat, zainteresowanie realizmem, kolorem i dosłownością zaczynają słabnąć, a pojawiają się pierwsze oceny obrazów według stylu, kompozycji i wyrazu emocjonalnego, choć nawet starsze dzieci preferowały obrazy kolorowe niż czarnobiałe. Co ważne, wydaje się też, że wszystkie dzieci, przejawiają podświadomą niechęć do szaro-burych kolorów, zwłaszcza jeśli ich zastosowanie jest mało zróżnicowane1. Tematyka ilustracji, we wszystkich trzech grupach wiekowych uzależniona jest od indywidualnych zainteresowań dziecka, natomiast na ocenę, wpływ mają przeżycia osobiste. 

Oprócz sprawdzenia upodobań dziecka w zakresie cech obrazu, przeanalizowano także procesy myślowe towarzyszące oglądaniu przez nie ilustracji. Badania nad zagadnieniem postrzegania u najmłodszych doprowadziły do ustalenia, że pewneoperacje myślowe i spostrzeżenia, cechuje u dzieci synkretyzm – zjawisko będące wynikiem niewystarczającej analizy i syntezy dokonywanej wówczas, gdy zadanie przedstawia dla dziecka trudność.

Pomiędzy sztuką a edukacją - cały tekst

^ Wróć na górę